Nằm giữa vùng đồng quê dọc sông Nhuệ (cách trung tâm Hà Nội 40km), làng Cựu quả là gây ấn tượng ngay với du khách bởi những ngôi biệt thự kiểu Pháp rêu phong. Đình làng ngõ xóm thì vẫn là phong cách Việt, nhưng đa số nhà cửa đều có thiết kế cầu kỳ theo kiến trúc phương Tây và tất cả đều có tuổi đời gần trăm năm. Ngôi làng cổ khiêm nhường này đã chứng kiến bao đổi thay của địa lý và thời cuộc.
Chuyện kể rằng khu đất làng ngày trước chỉ là một những đụn đất của bờ đê sông Nhuệ, sau đó những người tản cư đến và dần dần an cư lạc nghiệp. Thời điểm đó cách đây ít nhất cũng chừng 500 năm, theo lời của bác bảo vệ đình làng Cựu mà tôi có dịp trò chuyện. Nhờ bác coi xe hộ, tôi lững thững cuốc bộ vào làng thăm thú.
Cảm giác đầu tiên của tôi về nơi này là sự yên bình đến lạ thường. Đến đây, người ta dễ dàng chiêm ngưỡng những nét kiến trúc cổ đầu tiên của làng. Những cánh cổng nhà xưa cũ quay ra mặt đường đều không quá cao, cũng không quá thấp. Hoa văn, họa tiết trên đó cũng không quá tây mà cũng không hẳn là của người Việt. Đó là thứ kết hợp hài hòa giữa kiến trúc Gô-tích Pháp và Việt cổ và tất cả những sự pha trộn ấy hiển hiện rõ rệt nửa lạ, nửa quen khiến nhiều người không khỏi trầm trồ thán phục.
Đi một vòng quanh làng, người ta rất khó để tìm ra một ngôi nhà có kiến trúc hiện đại, nếu có thì đó chỉ là sự cải tạo lại cho phù hợp với nhu cầu của chủ nhà, nhưng vẫn giữ được kiến trúc kết hợp giữa cổ kính và hiện đại. Đâu đó, trong làng còn chút huyên náo từ một vài cửa hàng đồ may mặc, nhưng cũng không ảnh hưởng đến sự tĩnh mịch của nơi này. Cùng sự tĩnh lặng của ngôi làng, những bức tường gạch bong tróc, rơi rụng lại càng làm cho cảnh vật trở nên nhuốm màu quá khứ.
Thế nhưng điểm thú vị nhất của những ngôi làng lại nằm ở những ngã rẽ, những con ngõ nhỏ. Dường như người ta phải nín thở mỗi khi bước vào những con ngõ như thế, sợ một tiếng thở mạnh sẽ làm lay động bầu không khí như đang ngủ yên hàng trăm năm nay. Những bức tường rêu cứ thế hiện lên, những hoa văn, họa tiết kết hợp Đông Tây, những cánh cổng gỗ nhìn qua tưởng như ọp ẹp, tất cả tạo nên sự thú vị và kỳ bí. Những người hoài cổ chắc hẳn sẽ phải thích mê nơi này.
Dưới đây là một số hình ảnh cổ kính của ngôi làng.
Tùng Sơn/LĐTĐ
